NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ كَثِيرٍ
أَخْبَرَنَا
سُفْيَانُ
عَنْ أَبِي
الزُّبَيْرِ
عَنْ جَابِرٍ
أَنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
مُرَّ عَلَيْهِ
بِحِمَارٍ
قَدْ وُسِمَ
فِي وَجْهِهِ
فَقَالَ
أَمَا
بَلَغَكُمْ
أَنِّي قَدْ
لَعَنْتُ
مَنْ وَسَمَ
الْبَهِيمَةَ
فِي وَجْهِهَا
أَوْ
ضَرَبَهَا
فِي
وَجْهِهَا
فَنَهَى عَنْ
ذَلِكَ
Câbir (r.a.)'dan'
rivayet olunduğuna göre,
Nebi (s.a.v.)'in yanına
yüzüne damga vurulmuş bir merkeb getirilmiş, bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v.);
"Benim hayvanların
yüzünü (ateşle) damgalayan ve onların yüzüne vuran kimselere lanet ettiğim
haberi size erişmedi mî?" demiş ve bunu yasaklamıştır."
İzah:
Müslim, libâs; Ahmed b.
Hanbel, III, IV, 323.
Bu hadis-i şerif
bilumum hayvanların yüzüne vurmanın dînen yasaklandığını ifâde etmektedir. Bu
mevzuda insan hakkındaki yasak ise, daha da şiddetlidir. Çünkü yüz insanın
bütün güzelliklerinin toplandığı yerdir .Yüze vurulduğu zaman orada eseri
kalır. Hatta yüzde bulunan ve büyük önemi haiz olan görme işitme, tatma ve
koklama gibi duyu organlarının bu yüzden zarar görmesi ve hatta tamamen tahrib
olması da mümkündür.
Ancak hayvanların
yüzlerinin dışında vücudlarının diğer kısımlarına ateşle damga basmak caiz
olduğu gibi, gerektiği zaman yüzlerinin dışında kalan yerlerine zarar
vermeyecek şekilde vurmak da caizdir. Bezl'ül-mechud müellifinin açıkladığı
üzere bir hayvanı kiralamış olan kimse, adete uygun olarak ona vurup yürümesini
ya da kafileye yetişmesini sağlayabilir. Nitekim Hz. Nebi'in Hz. Câbir'in
devesine vurduğu Hz. Ebu Bekr'in de kendi devesine bastonuyla vurduğu
bilinmektedir. Ayrıca hayvanları terbiye eden bîr kimsenin terbiye için onlara
vurması ve öğretmenin de terbiye için Öğrencisini dövmesi caizdir. Bu gibi
kimselerin terbiye ettikleri hayvanları veya çocukları döverlerken onlara
verdikleri zararı ödemeleri lâzım gelmez, tmam Mâlik ile İmam İshak, Ebu Yûsuf
ve Muhammed bu görüştedirler.
İmam Sevri ile îmam Ebû
Hanife'ye göre bu zararı ödemeleri gerekir, tmam Şafiî'ye göre ise, muallim
dövmüş olduğu çocuğa verdiği zararı ödemekle mükellef ise de hayvan terbiyecisi
dövdüğü hayvanın bu yüzden uğradığı zararı ödemekle mükellef değildir.
Hayvanın yüz kısmına
ateşle damga vurmayı bazı ulemâ mekruh görmüş, hatta haram olduğuna işaret
edenler de bulunmuştur. Çünkü Hz. Nebi bu işi yapanlara lanet etmiştir.